Bacak ve Şahdamarı Hastalıkları
Bacak Atardamarı Hastalığı
Leriche Sendromu; beyaz renkle görülen tıkanmış aort damarı
Bacak Atardamarı tıkanıklığında
stent uygulaması
Bacak Atardamarı tıkanıklığında uygulanan bypass ameliyatları
Şahdamarı içinde felç yapan
aterosklerotik plaklar
Şahdamarı tıkanıklığında stent uygulaması
Endarterektomi ameliyatı ile
plağın temizlenmesi
Bacak atardamarı hastalığı, karın bölgesindeki aort damarının bacak ve ayağa giden dallarında darlıklar veya tıkanıklıklar olmasıdır. Bu hastalığın en önemli sebebi, koroner kalp hastalığında olduğu gibi aterosklerozdur.
Hastalığın ilk belirtisi, yolda yürürken baldır bölgesinde oluşan kramp tarzında ağrıdır. Hastalık ilerledikçe yürüme mesafesi kısalır. Daha ileri evrede ise parmaklarda kangren yaraları oluşur.
Hastalığın ilerlemesindeki en önemli etkenler sigara kullanımı ve şeker hastalığıdır. Bacak atardamarı hastalığının Burger adı verilen bir türü, genç yaşta sigara kullanan kişilerde görülür. Çok hızlı ilerleyen bu hastalık, kangren yarasını takiben uzuv kaybına yol açar.
Hastalığın tanısında, fizik muayene ile nabızlar kontrol edilir. Damarlara yönelik Doppler Ultrasound tetkiki yapılır. Bilgisyaralı Tomografi veya bacak damarlarının klasik anjiografik tetkiki ile hastalığın yaygınlığı ve yerleşim bölgeleri saptanarak uygun tedavi yöntemi belirlenir.
Hastalığın 3 farklı tedavi yöntemi vardır:
1. Medikal tedavi veya ilaçla tedavi: Bacak damarlarındaki hastalık ya başlangıç safhasındadır ya da girişimsel tedavilerin fayda sağlamayacağı düzeyde ileri bir evrededir. Sigara kullanımı varsa mutlaka kesilmelidir. Şeker hastalığı mevcutsa tedavi altına alınmalıdır. Düzenli olarak hergün yürüyüş egzersizi önerilir. Kullanılması gereken ilaçlar verilir ve bir süre sonra hastalığın ilerleme durumunun takibi için kontrole çağırılır.
2. Kateter yoluyla yapılan perkütan işlemler: Anjio laboratuarında uygulanır. Tıkalı veya daralmış olan damar kateter ile geçildikten sonra balon şişirilerek darlık bölgesi genişletilir. Daha sonra bu bölgeye stent de uygulanabilir. Bu işlem kısa sürer ve hastanede kalış süresi kısadır.
3. Cerrahi yöntemle yapılan damar by-pass ameliyatı: Genel anestezi altında uygulanır. Tıkalı olan damarlar yapay damar veya yine hastadan alınan toplardamar kullanılarak by-pass yapılır. İşlem uzun sürer ve hastanede kalış süresi daha uzundur. Ameliyat ile by-pass yapılan damarların açık kalma süreleri, balon ve stent işlemlerine göre daha uzundur.
Bu tedavilere ilave olarak destek tedaviler de uygulanabilir. Hiperbarik oksijen tedavisi, vakum yardımlı yara kapama tedavileri, yaranın pansuman ve debridman tedavileri yara kapanmasını hızlandıran destek tedavilerdir.
Şahdamarı Hastalığı
Şahdamarı, tıbbi deyimle karotis arter, boyunun sağ ve sol tarafında yerleşmiş olup, beyinin kanlanmasını sağlayan atardamarlardır. Ateroskleroz'a bağlı şahdamar içinde oluşan yağ ve kireç plaklarının küçük parçaları beyinin kanlanmasını bozar ve felç hastalığına yol açabilir.
Hastalığın belirtileri; görme ve konuşmada peltekleşme, vücudun sağ veya sol tarafında kuvvet kaybı veya felç olabilir.
Sigara kullanımı, şeker hastalığı ve yüksek tansiyon bu hastalığı yol açan başlıca faktörlerdir.
Hastalık hiçbir belirti vermeden geçici veya kalıcı felç ile ortaya çıkabilir. Felç oluşmadan hastalık tanısının konulabilmesi için 60 yaştan sonra senelik karotis Doppler Ultrasaund tetkiki yapılmalıdır.
Doppler Ultrasond tetkikinde %70 veya üzerindeki oranlarda darlık tespit edilirse, Bilgisayarlı Tomografik Anjiografi veya klasik damar anjiografisi ile hastalığın tıkanıklık ve yaygınlık derecesi hakkında kesin bilgi sahibi olunur ve hastalığın tedavi şekli belirlenir.
Hastalığın tedavisinde; ilaç verilerek takip, stent uygulama yöntemi ve karotis endarterektomi ameliyatı ile plağın temizlenmesi yöntemleridir.
Hangi yöntemin daha uygun olduğuna karar verebilmek için hastalığın darlık derecesi ve yaygınlığı, hastanın genel durumu ve varsa ek organ hastalıkları göz önünde bulundurulur.