MİNİMAL İNVAZİV, ROBOTİK CERRAHİ VE HEMŞİRELİK BAKIMI
MİNİMAL İNVAZİV VE ROBOTİK CERRAHİ
Minimal invaziv cerrahi, klasik ameliyat kesisine göre, daha küçük kesilerle yapılan işlemlerdir. Modern cerrahinin gelişimi 1840'lı yıllarda anestezinin keşfedilmesiyle başlar. Minimal invaziv olarak adlandırılan laparoskopik işlemler 1960'lı yıllarda jinekolojik işlemlerle başlamıştır. Hastaya yapılan küçük kesilere yerleştirilen ekipmanlarla ameliyat yapılır. Kullanılan bu ekipmanlar, görselliği sağlayan kamera, işlemi yapan kollar ve aspiratör ucudur. Günümüzde sıklıkla batına yönelik laparoskopik işlemler uygulanmaktadır. Bu işlemler, kolesistektomi, mide ve ince bağırsak rezeksiyonları, böbrek, prostat over ve uterusa yönelik girişimlerdir. Toraksa yönelik olan video-torakoskopik olarak adlandırılan akciğer biyopsisi, lobektomi, pnömonektomi, torakal sempatektomi, torakal vertebral disk rezeksiyonu işlemleri mevccuttur.
Robotik cerrahi, minimal invaziv cerrahide kullanılan kolların, robot adı verilen bilgisayar ve ekipmanları vasıtasıyla kontrol edilerek ameliyat yapılmasıdır. 1980'li yıllarda ilk olarak robot destekli minimal invaziv cerrahi girişimler yapılmaya başlanmıştır. Günümüzde da Vinci robotik sistem kullanılmaktadır. Da Vinci robotik sistemin, cerrah konsolu, görüntü ünitesi ve hasta ünitesi olmak üzere 3 bileşeni vardır. Hasta ünitesi sterildir, diğer bileşenler steril değilir. Günümüzde ürolojik ameliyatlar (örneğin prostat, pyeloplasti-üreteropelvik darlık, sistektomi, nefrektomi gibi), kadın hastalıkları ameliyatları (histerektomi, myomektomi, sakrokolpopeksi-rahim mesane bağırsak sarması gibi), genel cerrahi ameliyatları (kolesistektomi, nissen fundoplikasyon-hiatal herni, gastrik bypass, donör nefrektomisi, splenektomi, kolon rezeksiyonu gibi), kalp cerrahisi (mitral kapak tamiri veya replasmanı, asd tamiri gibi), kulak burun boğaz cerrahisi (orofarengeal ve larengeal rezeksiyonlar, ağız tabanı ve oral kavite rezeksiyonları) işlemleri robotik cerrahi ile yapılabilir.
Minimal İnvaziv ve Robotik Cerrahi Avantajları
-
Ameliyat izi daha küçüktür ve ağrı daha azdır.
-
Kozmetik sonuçları daha iyidir.
-
Enfeksiyon riski daha azdır.
-
Daha erken mobilizasyon sağlar.
-
Daha erken beslenmeye başlanır.
-
Hastanede kalış süresini kısaltır ve buna bağlı iş kaybını azaltır.
-
Sonraki tedavilere (örneğin kemoterapi) daha erken başlanabilir.
Minimal İnvaziv ve Robotik Cerrahi Dezavantajları
-
Dokuya dokunma duyusu olamadan çalışılır.
-
Mali yeti çok yüksektir.
-
Hekimlerde deneyimin azdır.
-
Uygulama kısıtlılığı nedeniyle deneyim sahibi olmak güçtür.
-
Sağlık çalışanlarının deneyimi azdır.
-
Cihaz ve ilgili ekipmanların büyük olması nedeniyle daha geniş alana ihtiyaç duyulur.
Minimal İnvaziv ve Robotik Cerrahi Hemşire Bakımı
Hızlı gelişen teknoloji hemşirelik bakımında da değişimlere neden olmuştur. Yeni standartlar oluşturulmuştur. Günübirlik (outpatient) hasta eğitimi konularına daha fazla ağırlık verilmeye başlanmıştır. Mnimal invaziv ve robotik sistem ekipmanlarının kurulması ve sğrekliliğinin sağlanması gerekliliği doğmuştur.
Başlıca hemşire sorumlulukları şunlardır:
-
İşlem öncesi, sistem bekımı periyodik olarak yetkili servis tarafından yapılır, cerrah konsolu, hasta ünitesi, sistem kabloları antibakteryel sabun ve su kullanılarak lif bırakmayan bezle silinir, dokunmatik ekran hassas olarak deterjanlı suyla silinir, sistem hazırlanıp kontrol edilir, odanın temiz olduğu kontrol edilir, hasta için kullanılacak tüm malzemenin son kullanma tarihleri kontrol edilir, hasta ameliyathaneye gelmeden önce robot steril olarak giydirilir, hasta teslim alınırken kimlik bilgileri doğrulanır, hastaya ameliyat öncesi pozisyon verilir,
-
İşlem sırasında, cerraha yardımcı olunur, robotun steril olan ve olmayan bölümlerini iyi bilmek ve asepsiyi sürdürmek gerekir, intraoperatif kullanımda alet değişiminde uçlar steril olarak silinir, robot kolları yerleştirilir, videoskopik ekrandan alınan bilgiler hekime hızlı okunur, elektrik kesintilerine karşı önlem alınır, yapılan tüm cerrahi işlemler eksiksiz kaydedilir, herhangi bir komplikasyon durumunda açık ameliyata girilebilecek gibi önlem alınmalıdır,
-
İşlem sonrası, robotun tüm kolları hastadan ayrılır, hasta kapatılmadan önce tüm malzemeler sayılır, masadan kaldırmadan önce hastanın vücudunda yanık, kızarıklıki bası yarası, alerjik reaksiyon vb kontrol edilir, yoğun bakıma gelen hastanın hastanın havayolunun açıklığın sağlanır, yaşam bulguları izlenir, kanama kontrolü sağlanır, komplikasyonları önlemek için gerekli tedbirler alınır, hastaya taburculuk eğitimi verilir.
